Kategorie
Alimenty na dziecko Alimenty na żonę Alimenty na męża Alimenty na rodzica Zaległości alimentacyjne Wysokość alimentów Uchylenie alimentów Alimenty na wnuki InneZakończenie płacenia alimentów przez ojca po ukończeniu szkoły
Autor: Katarzyna Bereda • Opublikowane: 2022-06-16 • Aktualizacja: 2025-01-17
Mój pełnoletni syn po ukończeniu szkoły nie dostał się na studia, postanowił, że pójdzie do pracy, a w kolejnym roku będzie próbował jeszcze raz. Ojciec syna w związku z tą informacją zażądał zwrotu alimentów za miesiące lipiec–wrzesień i poinformował, że w październiku już nie będzie robił wpłaty na konto syna i tym samym zakończy płacenie alimentów. Zażądał również przesłania kopii świadectwa ukończenia szkoły, gdyż w jego ocenie to był termin, kiedy alimenty powinny ustać, a okres matur i oczekiwania na wyniki się do tego nie kwalifikuje. Czy ma do tego prawo, jak mamy postąpić w tej sytuacji i czy konieczna jest sprawa sądowa o uchylenie alimentów, czy wystarczy np. pisemna informacja od syna, że w tym roku nie będzie kontynuował nauki? Syn jeszcze nie znalazł pracy, więc teoretycznie nie ma środków na utrzymanie, tylko pozostaje na moim. Proszę o poradę, czy wstrzymanie alimentów od ojca tuż po maturze syna było zgodne z prawem?
Wstrzymanie alimentów – droga oficjalna
W niniejszym przypadku konieczne jest formalnie uchylenie obowiązku alimentacyjnego – albo zawarcie ugody w sprawie przed notariuszem/mediatorem lub skierowanie sprawy do sądu. Niestety pisemne oświadczenia nie odnoszą skutków prawnych. Jeżeli jednak syn jeszcze nie podjął pracy, to alimenty są zasadne – na pewno też nie należy się ojcu zwrot alimentów za czas oczekiwania na wyniki matury i przyjęcia do studiów. Granica w tym zakresie jest bardzo płynna, jednak roszczenia ojca dziecka w mojej ocenie nie są zasadne. Uzasadnieniem obowiązku alimentacyjnego jest dostarczenie uprawnionemu usprawiedliwionych środków do życia.
Brak samodzielnego utrzymywania się po maturze
Wskazać jednak trzeba, iż w przypadku dzieci dorosłych obowiązek ten wygląda odmiennie aniżeli w stosunku do dzieci małoletnich. Zgodnie natomiast z treścią art. 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania”. Artykuł 133 § 1 przewiduje szczególną przesłankę alimentacji dzieci przez rodziców. Jest nią niemożność samodzielnego utrzymania się przez dziecko. Jednak rodzice nie są zobowiązani świadczyć alimentów, jeżeli dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania (zob. art. 103).
Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem i nie ustaje w związku z osiągnięciem przez dziecko określonego wieku lub stopnia wykształcenia. Zasadniczą okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Rodzice mogą być zobowiązani świadczyć alimenty dziecku pełnoletniemu w szczególności, jeżeli kształci się, jest dotknięte niepełnosprawnością lub chorobą. W orzecznictwie wskazuje się, że orzekając o tym obowiązku, należy brać pod uwagę, czy osobiste zdolności i cechy charakteru dziecka pełnoletniego pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie przez nie kształcenia. Z uwagi na to, jeżeli syn jeszcze nie podjął pracy, a nie zamierza kontynuować nauki i będzie osiągał w miarę wysokie dochody, pozwalające mu na utrzymanie się, to jak najbardziej obowiązek alimentacyjny względem syna powinien zostać zniesiony.
Ugoda alimentacyjna bądź sprawa w sądzie
Jednak w tym zakresie to ojciec powinien wystąpić do sądu z roszczeniem o uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Z uwagi na powyższe, niniejszego uchylenia należy dokonać formalnie. Pierwszą możliwością jest skierowanie powództwa o uchylenie obowiązku alimentacyjnego do sądu. Jeżeli jesteście Państwo zgodni, dojdzie do zawarcia ugody na pierwszym terminie. Drugą możliwością jest zawezwanie do próby ugodowej – również skierowane do sądu. Wartość ekonomiczna takiego procesu – opłata sądowa – zależy od płaconych alimentów, bowiem od listopada 2019 r. również opłata taka wzrosła – jednak wszelkie opłaty ponosi ojciec dziecka jako wywodzący roszczenie. Jeżeli jednak chcą Państwo załatwić sprawę szybko, można podpisać notarialną ugodę, gdzie syn zwolni ojca z obowiązku. Następnie niniejszą ugodę należy zatwierdzić przez sąd. Jeżeli jednak nie ma między Państwem porozumienia, proszę poczekać, aż ojciec dziecka skieruje powództwo o uchylenie obowiązku alimentacyjnego do sądu, który rozstrzygnie, czy istnieją podstawy do uchylenia alimentów.
Przykłady
Studia odroczone z powodu choroby
Kasia ukończyła liceum i planowała rozpocząć studia medyczne. Zdała maturę, ale tuż przed rozpoczęciem roku akademickiego poważnie zachorowała. Lekarze zalecili jej długotrwałe leczenie i rehabilitację, co uniemożliwiło jej podjęcie nauki. Ojciec Kasi, dotychczas płacący alimenty, uznał, że skoro córka nie studiuje, to obowiązek alimentacyjny wygasł. Matka Kasi, z którą mieszkała, sprzeciwiła się temu, argumentując, że córka nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie z powodu choroby i wymaga stałej opieki oraz leczenia. W tym przypadku, mimo ukończenia szkoły średniej, obowiązek alimentacyjny ojca wobec Kasi nadal istnieje, ponieważ nie jest ona w stanie samodzielnie się utrzymać z przyczyn niezależnych od niej. Sąd, rozpatrując ewentualną sprawę, z pewnością wziąłby pod uwagę stan zdrowia Kasi i konieczność zapewnienia jej środków do życia i leczenia.
Praca sezonowa i plany na studia za rok
Marek po maturze nie dostał się na wymarzone studia informatyczne. Zamiast czekać bezczynnie, podjął pracę sezonową w gastronomii, zarabiając wystarczająco na pokrycie bieżących wydatków. Planuje poprawić wyniki matury za rok i ponownie aplikować na studia. Jego ojciec, informując syna o zamiarze zaprzestania płacenia alimentów, uznał, że skoro syn pracuje i zarabia, to jest samodzielny finansowo. W tym przypadku, mimo podjęcia pracy, sytuacja jest nieco bardziej złożona. Jeśli praca Marka ma charakter tymczasowy i służy jedynie zebraniu środków na przyszłe studia, a jego celem jest kontynuacja nauki, to obowiązek alimentacyjny ojca może nadal istnieć. Kluczowe jest udowodnienie, że praca ta nie jest stałym źródłem utrzymania i że Marek wciąż dąży do uzyskania wykształcenia. Sąd, oceniając sytuację, weźmie pod uwagę plany edukacyjne Marka i charakter jego zatrudnienia.
Samodzielna działalność gospodarcza ze zmiennymi dochodami
Ania po ukończeniu technikum fryzjerskiego otworzyła własny salon. Początki były trudne, dochody nieregularne i niskie, ale z czasem firma zaczęła przynosić coraz większe zyski. Ojciec Ani, po pewnym czasie od otwarcia salonu, złożył pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego, argumentując, że córka prowadzi własną działalność i jest samodzielna finansowo. W tym przypadku sąd będzie analizował realne dochody Ani i stabilność jej sytuacji finansowej. Jeśli okaże się, że jej dochody są wystarczające do samodzielnego utrzymania i pokrycia wszystkich potrzeb, sąd prawdopodobnie uchyli obowiązek alimentacyjny ojca. Natomiast jeśli działalność Ani wciąż jest w fazie rozwoju i jej dochody są niepewne, sąd może zdecydować o utrzymaniu alimentów, przynajmniej na pewien czas, do momentu ustabilizowania się sytuacji finansowej córki.
Podsumowanie
Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka nie ustaje automatycznie z chwilą ukończenia przez nie szkoły średniej czy osiągnięcia pełnoletności. Kluczowym czynnikiem decydującym o trwaniu tego obowiązku jest zdolność dziecka do samodzielnego utrzymania się. Oznacza to, że jeśli dziecko kontynuuje naukę (np. studia), jest chore lub z innych przyczyn niezależnych od niego nie może podjąć pracy i zarabiać na swoje utrzymanie, rodzice wciąż są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych. Samo podjęcie pracy po maturze nie zawsze oznacza ustanie alimentów – istotny jest charakter tej pracy (czy jest stała, czy tymczasowa) oraz plany dziecka na przyszłość (np. kontynuacja nauki). W przypadku sporu co do ustania obowiązku alimentacyjnego, konieczne jest formalne uregulowanie tej kwestii – poprzez ugodę zawartą przed notariuszem/mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, lub poprzez skierowanie sprawy do sądu. Samowolne zaprzestanie płacenia alimentów przez jednego z rodziców jest niezgodne z prawem i może skutkować konsekwencjami prawnymi. Zawsze należy dążyć do polubownego rozwiązania, a w razie braku porozumienia – skorzystać z drogi sądowej.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz porady prawnej w związku z alimentami, ich ustaniem po ukończeniu szkoły przez dziecko lub innymi kwestiami prawa rodzinnego? Oferujemy profesjonalne porady prawne online, dostosowane do Twojej indywidualnej sytuacji. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać szybką i rzetelną pomoc prawną bez wychodzenia z domu. Zapewniamy poufność i pełne zaangażowanie w każdą sprawę.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Porady Prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu