Kategorie
Alimenty na dziecko Alimenty na żonę Alimenty na męża Alimenty na rodzica Zaległości alimentacyjne Wysokość alimentów Uchylenie alimentów Alimenty na wnuki InnePrzedłużanie okresu studiów przez córkę a alimenty
Autor: Katarzyna Bereda • Opublikowane: 2022-01-19 • Aktualizacja: 2025-01-17
Sprawa dotyczy obowiązku alimentacyjnego na córkę. Od 22 lat jestem rozwiedziony i płacę alimenty na moją córkę. Córka ma obecnie 25 lat. Już dwukrotnie starałem się o umorzenie obowiązku alimentacyjnego, jednak za pierwszym razem (ok. 5 lat temu) sąd odrzucił wniosek po oświadczeniu córki, iż zamierza studiować. Po trzech latach złożyłem kolejny wniosek, również odrzucony z argumentacją, iż córka wciąż studiuje i nie posiada zawodu. W tym roku córka powinna skończyć studia na poziomie licencjat (dokładnych informacji na ten temat nie mam, ponieważ córka oświadczyła iż nie chce ze mną utrzymywać żadnych kontaktów, nie wywiązuje się również z zalecenia sądu, że o swych planach i postępach w nauce powinna mnie informować, więc to, co piszę, opieram wyłącznie na własnych domysłach). Do tego należy nadmienić, iż studia córki odbywają się w systemie zaocznym, więc moim zdaniem nauka nie stoi na przeszkodzie, aby podjęła pracę. Czy w sytuacji zakończenia studiów na poziomie licencjat można uznać, że moja córka ma już zawód i może bez problemu się usamodzielnić (pracować)? Czy w takiej sytuacji jest sens składać kolejny wniosek, czy argumentacja dalszej nauki na poziomie magisterskim uczyni go bezzasadnym? Jest to dla mnie ważne, bo od kilku lat odwlekam termin operacji. Po niej przez rok nie będę mógł pracować, więc nie dam rady płacić alimentów. Jak przekonać sąd, że córka przedłuża okres studiów? Co robić?
Uchylenie obowiązku alimentacyjnego wobec studiującej córki
Niestety nie ma w ustawie określonych sztywnych reguł, do kiedy należy się dziecku obowiązek alimentacyjny – każdorazowo sprawa ta jest indywidualna. Jeżeli córka nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie i np. dalej pobiera naukę oraz nie pracuje, to Pana roszczenie o uchylenie nie będzie zasadne. Jednak jeżeli córka studiuje w trybie zaocznym i ma możliwość pracy w tygodniu, to w mojej ocenie roszczenie o uchylenie będzie zasadne. Wobec także Pana choroby i pogarszającej się sytuacji majątkowej, proponuję spróbować uchylić obowiązek alimentacyjny lub znacznie go zmniejszyć. W mojej ocenie, w przedstawionym przez Pana przypadku, istnieje podstawa do uchylenia obowiązku alimentacyjnego.
Zgodnie z treścią art. 135 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego”.
Niemożność samodzielnego utrzymania się przez dziecko
Zgodnie natomiast z treścią art. 133 § 1 „rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania”.
Artykuł 133 § 1 przewiduje szczególną przesłankę alimentacji dzieci przez rodziców. Jest nią niemożność samodzielnego utrzymania się przez dziecko. Jednak rodzice nie są zobowiązani świadczyć alimentów, jeżeli dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania (zob. art. 103). Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem i nie ustaje w związku z osiągnięciem przez dziecko określonego wieku lub stopnia wykształcenia. Zasadniczą okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Rodzice mogą być zobowiązani świadczyć alimenty dziecku pełnoletniemu w szczególności, jeżeli kształci się, jest dotknięte niepełnosprawnością lub chorobą.
Ciągłe przedłużanie okresu studiów
W orzecznictwie wskazuje się, że orzekając o tym obowiązku, należy brać pod uwagę, czy osobiste zdolności i cechy charakteru dziecka pełnoletniego pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie przez nie kształcenia. W nauce prawa podnosi się, że wprowadzenie komentowanej regulacji „stanowi podsumowanie orzecznictwa Sądu Najwyższego, który pod rządami poprzednio obowiązujących przepisów dopuszczał możliwość uchylenia się przez rodziców od obowiązku alimentacyjnego względem pełnoletniego dziecka jeżeli »nie dokłada ono starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się«. Sytuacja taka ma miejsce, na przykład gdy pełnoletnie dziecko, już przygotowane do pracy, zaniedbuje studia, z własnej winy nie zdając egzaminów(…)” (tak J. Zatorska, Komentarz do zmiany art. 133, Nb 3).
Wskazuje się, że w danych okolicznościach takim zachowaniem może być m.in. „nieuczestniczenie w zajęciach studenckich i brak pozytywnych wyników egzaminów i zaliczeń, powtarzanie roku, niepodjęcie studiów pomimo uzyskania środków finansowych na zapłatę czesnego albo czynszu na najem mieszkania, podejmowanie studiów na kolejnym kierunku itd.” (tak J. Haberko, Charakter prawny relacji, s. 54).
Z uwagi na to, jeżeli córka uczy się, ale ma możliwość podjęcia pracy, jednak jej nie szuka, a więc jak wskazał SN powyżej – zaniedbuje ten obowiązek, możliwe jest uchylenie się od ponoszenia obowiązku alimentacyjnego. Jednocześnie, jeżeli Pana zdolności finansowe znacznie się pogorszyły, można rozważyć zaprzestania uiszczania alimentów, albowiem Państwa możliwości finansowe na to nie pozwalają. Wskazuje na to treść art. 135 Kodeksu cywilnego, który różnicuje obowiązek alimentacyjny w zależności od Pana sytuacji majątkowej.
Z uwagi na powyższe proszę spróbować skierować do sądu pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego, powołując się na wspomniane okoliczności i zamieszczając materiał dowodowy potwierdzający Pana obecną sytuację zdrowotną, alternatywnie proszę wnieść o ewentualne obniżenie obowiązku alimentacyjnego.
Przykłady
„Wieczny student”
Pan Jan od 10 lat płaci alimenty na syna, Marka. Marek po maturze rozpoczął studia, ale często zmieniał kierunki, tłumacząc to „poszukiwaniem swojej drogi”. Miał okresy, kiedy w ogóle nie uczęszczał na zajęcia, a egzaminy zdawał z trudem lub wcale. Pan Jan wielokrotnie rozmawiał z synem, próbując go zmotywować do nauki i podjęcia pracy, ale bezskutecznie. Marek żyje z alimentów ojca, nie podejmując żadnych starań, by się usamodzielnić. W tym przypadku można argumentować, że Marek nadużywa prawa do alimentów, przedłużając okres studiów z lenistwa i braku chęci do pracy. Sąd, biorąc pod uwagę brak postępów w nauce i bierność Marka w poszukiwaniu pracy, mógłby rozważyć uchylenie obowiązku alimentacyjnego.
Studia zaoczne a praca
Pani Anna płaci alimenty na córkę, Kasię, która studiuje zaocznie. Kasia ma więc mnóstwo czasu w tygodniu, który mogłaby poświęcić na pracę. Mimo to, od kilku lat nie podjęła żadnej stałej pracy, dorabiając jedynie dorywczo. Matka uważa, że córka powinna podjąć pracę na pełny etat i w ten sposób częściowo pokrywać koszty swojego utrzymania. Argumentuje, że studia zaoczne nie uniemożliwiają podjęcia pracy, a Kasia, będąc osobą dorosłą, powinna zacząć dbać o swoją niezależność finansową. W tym przypadku sąd mógłby wziąć pod uwagę możliwości zarobkowe Kasi i fakt, że studia zaoczne nie stanowią przeszkody w podjęciu pracy, i odpowiednio zmodyfikować wysokość alimentów.
Choroba rodzica a obowiązek alimentacyjny
Pan Piotr od lat płaci alimenty na syna, który studiuje. Niestety, Pan Piotr poważnie zachorował i z powodu długotrwałego leczenia i rehabilitacji stracił możliwość pracy. Jego sytuacja finansowa drastycznie się pogorszyła. Syn Pana Piotra, mimo że studiuje, nie podejmuje żadnych działań, by wesprzeć ojca finansowo, argumentując, że „skupia się na nauce”. W tym przypadku, ze względu na znaczną zmianę sytuacji majątkowej ojca, spowodowaną chorobą, sąd mógłby rozważyć zawieszenie lub obniżenie alimentów, biorąc pod uwagę trudną sytuację Pana Piotra i brak reakcji syna na tę sytuację.
Podsumowanie
Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest ograniczony sztywnym terminem, takim jak osiągnięcie pełnoletności czy ukończenie szkoły średniej. Kluczowym kryterium jest zdolność dziecka do samodzielnego utrzymania się. Przedłużanie studiów samo w sobie nie zwalnia rodzica z obowiązku alimentacyjnego, jednak w połączeniu z innymi czynnikami, takimi jak brak postępów w nauce, bierność w poszukiwaniu pracy, zła sytuacja finansowa rodzica czy brak chęci do usamodzielnienia się dziecka, może stanowić podstawę do wystąpienia do sądu o uchylenie lub zmianę wysokości alimentów. Każda sytuacja jest rozpatrywana indywidualnie, a sąd bierze pod uwagę całokształt okoliczności, w tym możliwości zarobkowe dziecka, jego starania w kierunku uzyskania samodzielności, sytuację majątkową rodziców oraz ich możliwości zarobkowe. Warto pamiętać, że nawet studia zaoczne nie zwalniają dorosłego dziecka z obowiązku poszukiwania pracy i dążenia do niezależności finansowej. W przypadku pogorszenia się sytuacji materialnej rodzica, na przykład z powodu choroby, również istnieje możliwość ubiegania się o zmianę orzeczenia alimentacyjnego.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz porady prawnej w sprawie alimentów, przedłużających się studiów dziecka lub innych kwestii rodzinnych? Oferujemy profesjonalne porady prawne online, dostosowane do Twojej indywidualnej sytuacji. Nasi doświadczeni prawnicy specjalizujący się w prawie rodzinnym pomogą Ci zrozumieć Twoje prawa i obowiązki, doradzą w kwestiach formalnych i proceduralnych oraz pomogą przygotować niezbędne dokumenty. Skontaktuj się z nami, aby otrzymać poradę– szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu. Zapewniamy poufność i profesjonalne podejście do każdej sprawy. Nie zwlekaj, uzyskaj fachową pomoc prawną już dziś.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Porady Prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu