Poprawa warunków bytowych dziecka a wysokość alimentów

Zmiana obowiązku alimentacyjnego

Jak najbardziej przy ustalaniu obowiązku alimentacyjnego sąd weźmie pod uwagę obecne warunki mieszkaniowe dziecka, w tym brak dokonywanych opłat związanych z zamieszkiwaniem dziecka – albowiem to również wlicza się do obowiązku alimentacyjnego. Jeżeli więc sytuacja majątkowa matki dziecka jest znacznie lepsza od Pana i nie ma podstaw do tego, aby zwiększyć Pana obowiązek alimentacyjny, sąd powinien to uwzględnić.

Oprócz tego, przy zmianie obowiązku alimentacyjnego, konieczne jest spełnienie przesłanki zmiany stosunków, a więc np. zwiększonych wydatków na dziecko, zmiany sytuacji majątkowej dziecka – jeżeli taka sytuacja nie zachodzi, a dziecko posiada wręcz lepszą sytuację majątkową, to nie ma zasadności zmiany obowiązku alimentacyjnego.

Obowiązek alimentacyjny wobec dziecka

Zgodnie z art. 135 § 1 K.r.io. „zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego”. Obowiązek alimentacyjny względem małoletniego dziecka obejmuje dostarczanie nie tylko środków utrzymania, lecz także wychowania do czasu usamodzielnienia się dzieci. Potrzeby utrzymania mają charakter konsumpcyjny, ich zaspokojenie bowiem polega na zapewnieniu uprawnionemu mieszkania, wyżywienia, odzieży, leczenia, pielęgnacji w chorobie itp.

Zaspokojenie potrzeb dziecka w zakresie wychowania następuje przez zapewnienie mu nie tylko środków materialnych, lecz także osobistej troski o jego rozwój fizyczny i umysłowy oraz przygotowanie go do samodzielnego życia w społeczeństwie. Proszę jednak mieć na uwadze, że – pomimo nawet lepszej sytuacji majątkowej matki dziecka – na Panu jako ojcu również ciąży obowiązek alimentacyjny wobec dziecka.

Warto zwrócić uwagę także na orzeczenie, iż „(…) osoba, na której ciąży ustawowy obowiązek alimentacyjny, a zwłaszcza obowiązek alimentacyjny względem swych nieletnich dzieci, powinna w celu zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego dążyć do pełnego i właściwego wykorzystania swych sił, kwalifikacji i zdolności zarobkowej, jeśli istnieją ku temu realne możliwości. Zakres zatem obowiązku alimentacyjnego może i powinien być większy od wynikającego z faktycznych zarobków i dochodów zobowiązanego, jeżeli przy pełnym i właściwym wykorzystaniu jego sił, zarobki i dochody byłyby większe, a istniejące warunki społeczno-gospodarcze i ważne przyczyny takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie” (orzeczenie SN z 9.01.1959 r., sygn. akt III CR 212/58).

Określenie potrzeb dziecka

W wyroku z 5.05.1998 r. (sygn. akt I CKN 284/98) SN podkreślił, że „zakres usprawiedliwionych potrzeb dziecka powinien być ustalony w ten sposób, aby w razie ich zaspokojenia stopa życiowa dziecka była taka sama jak stopa życiowa rodziców. (…) Słusznie jednak zauważa się przy tym, że nie chodzi tu o mechaniczny podział osiąganych przez rodziców dochodów, ale o zbliżone z rodzicami zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb dzieci, przy uwzględnieniu ich wieku, stanu zdrowia, kierunku szkolenia oraz innych indywidualnych okoliczności (…)”.

„Usprawiedliwione potrzeby powinny być oceniane »nie tylko na podstawie wieku«, lecz również miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, możliwości zarobkowych zobowiązanych do jego utrzymania i całego szeregu okoliczności każdego konkretnego wypadku” (tak wyrok SN z 10.10.1969 r., sygn. akt III CRN 350/69).

Z uwagi na powyższe, jak Pan widzi, obecnie lepsza sytuacja majątkowa dziecka i jego matki ma wpływ na obowiązek alimentacyjny. Powinien Pan to wykazać w ewentualnym postępowaniu.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Orzeczenie Sądu Najwyższego z 9 stycznia 1959 r., sygn. akt III CR 212/58
3. Wyroku z 5 maja 1998 r. sygn. akt I CKN 284/98
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1969 r., sygn. akt III CRN 350/69