Płacenie alimentów przez żonę na męża

Zaspokajanie potrzeb rodziny a alimenty

Z treści Pana pytania, jak też z przesłanego orzeczenia wynika, że podstawą roszczenia był przepis art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym „oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym”. Tym samym „zaspokojenie potrzeb rodziny” jest świadczeniem quasi-alimentacyjnym. Innymi słowy ma ono charakter świadczenia alimentacyjnego, choć bezpośrednio nie wynika to z jego treści. Pogląd taki został wyrażony przez Sąd Najwyższy w uchwale Pełnego Składu Sądu Najwyższego – Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 16 grudnia 1987 r., sygn. akt III CZP 91/86. Zgodnie z poglądem wyrażonym w uzasadnieniu:

„O potrzebach rodziny – w rozumieniu art. 27 kro - można mówić w zasadzie wówczas, gdy rodzina jest związana węzłem wspólnego pożycia. Tylko bowiem w takiej sytuacji powstają potrzeby dotyczące zespołu osób tworzących rodzinę. Nie ma przy tym znaczenia to, że małżeństwo jest bezdzietne lub wprawdzie ma dzieci, ale te utrzymują się samodzielnie (pracują i zarobkują). Także bezdzietni małżonkowie tworzą rodzinę, której materialne potrzeby muszą być zaspokojone. Dotyczy to zarówno rodziny, której członkowie tworzą wspólnotę gospodarczą, jak i takiego przypadku separacji faktycznej, gdy tylko jeden z małżonków pozostaje z dziećmi we wspólnym gospodarstwie rodzinnym. Separacja faktyczna bowiem nie powinna wywierać ujemnego wpływu na zakres zaspokajania potrzeb dzieci z małżeństwa, a potrzeb tych w praktyce nie da się oddzielić od potrzeb tego z rodziców, przy którym dzieci pozostały. Dlatego nawet zupełne zerwanie pożycia małżeńskiego nie uchyla obowiązku przewidzianego w art. 27 kro, ale może wpłynąć na jego ukształtowanie i zakres”.

„Celem który statuuje art. 27 k.r.o. jest zapewnienie środków finansowych, które umożliwiałyby prawidłowe funkcjonowanie rodziny jako całości oraz zaspokojenie uzasadnionych potrzeb poszczególnych jej członków przy zachowaniu zasady równej stopy życiowej. Obowiązek małżonków o którym mowa w art. 27 k.r.o., tj. przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa. Kończy się natomiast z chwilą jego ustania lub unieważnienia. Potrzeby o których mowa w w/w przepisie to nie tylko wspólne potrzeby całej rodziny, ale także potrzeby indywidualne poszczególnych jej członków. Dla ustalenia zakresu obowiązku małżonków, o którym mowa w art. 27 k.r.o., właściwa jest reguła, według której stopa życiowa wszystkich członków rodziny powinna być w zasadzie równa” (patrz w szczególności pkt I uchwały pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej SN z 16 grudnia 1987 r., sygn. akt III CZP 91/86, powołanej w uwadze 6; A. Szlęzak, Zasada równej stopy życiowej…, s. 37 i n.).

Pominięcie komornika

Niestety pominięcie komornika nie jest możliwe, bowiem ZUS nie jest uprawniony do prowadzenia egzekucji na podstawie takiego tytułu wykonawczego. Organem uprawnionym do prowadzenia egzekucji jest komornik właściwy dla miejsca zamieszkania żony. W treści wniosku o wszczęcie egzekucji może Pan natomiast wskazać w jaki sposób komornik ma prowadzić egzekucję – rachunki bankowe, ZUS, US, ruchomości.

Priorytet świadczenia od żony dla męża

W orzecznictwie SN dla określenia obowiązku z art. 27 posługuje się zwrotem „obowiązek alimentacyjny względem współmałżonka (art. 23 i 27 k.r.o.)”; zob. wyrok SN z 23.01.1975 r., sygn. akt III CRN 369/74. Także w orzecznictwie SN i sądów powszechnych, które dotyczy świadczeń z art. 446 Kodeksu cywilnego, świadczenie z art. 27 Kodeksu rodzinnego określane jest jako „obowiązek alimentacyjny między małżonkami” (zob. np. wyrok SN z 16.05.2008 r., sygn. akt III CSK 388/07). Sądy administracyjne uznają, że na podstawie art. 27 istnieje między małżonkami obowiązek alimentacyjny, co skutkuje możliwością przyznania świadczenia pielęgnacyjnego tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z 28.11.2003 o świadczeniach rodzinnych (por. wyrok WSA w Olsztynie z 17.05.2016 r., sygn. akt II SA/Ol 269/16).

Komornik musi dysponować oryginałem wyroku wraz z klauzulą wykonalności, tj. pieczątką na tymże wyroku, że sąd poleca wszelkim organom pomoc w egzekucji świadczenia, gdzie podany jest Pana i żony numer PESEL. Oczywiście polecam wykonać kopię tego orzeczenia dla siebie.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
3. Uchwala Pełnego Składu Sądu Najwyższego – Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 16 grudnia 1987 r., sygn. akt III CZP 91/86
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 1975 r., sygn. akt III CRN 369/74
5. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 17 maja 2016 r., sygn. akt II SA/Ol 269/16