Ojciec dziecka nie płaci alimentów mimo wyroku, co zrobić?

Powiadomienie właściwych instytucji

Opisana sytuacja jest złożona i stanowi wyzwanie (szczególnie pod względem dowodowym), więc tym bardziej przyda się opracowanie strategii działania – najlepiej strategii realistycznej. Początkowe stadium opracowywania strategii działania powinno zawierać pozyskanie danych kontaktowych (w tym numerów telefonów oraz adresów poczty elektronicznej) do różnych instytucji: miejscowo właściwego sądu rejonowego (szczególnie do wydziału pełniącego zadania sądu penitencjarnego), funkcjonującej przy sądzie służby kuratorskiej, prokuratury rejonowej oraz „opieki społecznej” (zwłaszcza te jednostki organizacyjnej, która zajmuje się wsparciem z aktualnego Funduszu Alimentacyjnego). Strony internetowe (w tym Biuletyn Informacji Publicznej) właściwych instytucji (w tym być może Ministerstwa Sprawiedliwości) powinny ułatwić pozyskiwanie danych.

Sąd rejonowy – jako sąd penitencjarny oraz instytucja, przy której działa służba kuratorska – ma wprost kluczowe znaczenie w zakresie wykonywania orzeczonej kar; sąd penitencjarny należy poinformować o sytuacji, a służbę kuratorską poprosić (np. w zatytułowanym „wniosek” piśmie) o intensyfikację nadzoru nad skazanym (dokładnie wskazanym). Prokuraturę także można informować o sytuacji (związanej ze skazaniem i sytuacją po skazaniu); co więcej proszę rozważyć zasygnalizowanie prokuraturze, że dłużnik alimentacyjny nie wywiązuje się z obowiązku alimentacyjnego odnośnie do okresów po skazaniu (a więc okresów, które są poza zakresem przedmiotowego orzeczenia). Być może zagrożenie surowszą karą (której orzeczenia można by się spodziewać w przypadku stwierdzenia recydywy) na podstawie art. 209 Kodeksu karnego (skrótowo: K.k.) zdyscyplinowałoby dłużnika alimentacyjnego do wywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego. Nawet na wszelki wypadek wypada przypomnieć o tym, że przepisy z zakresu obowiązku alimentacyjnego uregulowane głównie w artykułach: od 128 do 1441 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (skrótowo: K.r.io.).

Ograniczenie wolności dłużnika

Racjonalne podejście skłania do zauważenia, że w warunkach pozbawienia wolności mogłyby wystąpić poważne problemy z zarobkowaniem przez dłużnika alimentacyjnego. Zwłaszcza z tego względu zasadne może okazać się dążenie do tego, by już orzeczona kara była wykonywana należycie. Dotyczące wykonywania kar przepisy skoncentrowano w Kodeksie karnym wykonawczym (skrótowo: K.k.w.) – wykonywania kary ograniczenia wolności dotyczą głównie artykuły: od 53 do 66 K.k.w. Przepisy prawne są teraz szeroko dostępne.

Opis sytuacji wskazuje na to, że sytuacja odbiega od (wyrażonych w art. 53 K.k.w.) celów kary ograniczenia wolności (szczególnie celów wykonywania takiej kary). Właściwość niektórych wyżej wskazanych podmiotów (w zakresie wykonywania kary ograniczenia wolności) ustawodawca zaakcentował w art. 55 K.k.w., który stanowi:

„§ 1. Nadzór nad wykonywaniem kary ograniczenia wolności oraz orzekanie w sprawach dotyczących wykonania tej kary należą do sądu rejonowego, w którego okręgu kara jest lub ma być wykonywana.

§ 2. Czynności związane z organizowaniem i kontrolowaniem wykonywania kary ograniczenia wolności oraz obowiązków nałożonych na skazanego odbywającego tę karę wykonuje sądowy kurator zawodowy. Przepisy o dozorze i kuratorze sądowym stosuje się odpowiednio”.

Pozyskanie dowodów pracy „na czarno”

Jednostka organizacyjna „pomocy społecznej” może się przydać w uzyskaniu wsparcia przewidzianego w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Wsparcie (niejako zastępcze alimenty) zależy (między innymi) od kryterium dochodowego. Być może udałoby się Pani uzyskać wsparcie w tejże ustawie przewidziane. W przypadku przyznania takowego wsparcia administracja publiczna powinna dążyć do odzyskania pieniędzy od dłużnika alimentacyjnego (którego niejako wyręczono, wsparcia udzielając).

Odnośnie do Pani słów – cytuję: „[…] wiem, że pracuje na czarno” – rozstrzyganie sporów o cechach „słowo przeciw słowu” jest bardzo trudne (o ile jest to możliwe). W załatwianiu różnych spraw przydają się dowody. Samo przeświadczenie (nawet „święte”) to stanowczo za mało. Należy dążyć do pozyskania dowodów, aby można je było później przedstawić właściwym organom lub instytucjom – np.: sądowi penitencjarnemu, służbie kuratorskiej, prokuraturze, Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, Państwowej Inspekcji Pracy, Krajowej Administracji Skarbowej. Jakieś instytucje mogą wykazywać inicjatywę (np. w zakresie pozyskiwania dowodów). Proszę rozważyć, w jaki sposób dowody mogłyby zostać (legalnie!) pozyskane; być może zasadne okazałoby się zaangażowanie detektywa (znakomita większość usług świadczona jest odpłatnie). Ustalenia z jednego postępowania mogą służyć (na ogół na wniosek) jako dowód w innym postępowaniu.