Kategorie
Alimenty na dziecko Alimenty na żonę Alimenty na męża Alimenty na rodzica Zaległości alimentacyjne Wysokość alimentów Uchylenie alimentów Alimenty na wnuki InneObowiązek alimentacyjny rodzica - co się zmienia, gdy dziecko staje się pełnoletnie?
Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska • Opublikowane: 2023-02-02 • Aktualizacja: 2025-01-18
Sprawa dotyczy obowiązku alimentacyjnego rodzica gdy dziecko staje się dorosłe. Moja wnuczka w tym miesiącu skończy 18 lat i będzie pełnoletnia. Chodzi jeszcze do szkoły. Jej mama jest za granicą i przesyła na utrzymanie 500 zł, a ojciec ma zasadzone alimenty w wysokości 400 zł. Proszę o informacje co się zmienia gdy dziecko staje się pełnoletnie. Czy musi iść do sądu aby dalej otrzymywała alimenty?
Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka
Wnuczka nie musi wytaczać pozwu o alimenty po ukończeniu 18 roku życia. Należą one jej się dalej do czasu, aż będzie w stanie samodzielnie się utrzymać. Obowiązek alimentacyjny ustanie dopiero wtedy, gdy ojciec wytoczy pozew o uchylenie alimentów z uwagi na to, że wnuczka może już sama się utrzymać (np. podjęła pracę, skończyła naukę i może podjąć pracę) lub gdy wykaże, że dalsza alimentacja jest połączona dla niego lub dla jego rodziny najbliższej z nadmiernym uszczerbkiem. Powyższe wynika z art. 133 ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (K.r.o.).
„Art. 133. § 1. Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
§ 3. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.”
Wiek nie powoduje więc, że alimenty nagle ustają. Uchyleniu ulegną dopiero, gdy ojciec wytoczy pozew, uzasadniając, że córka może sama się utrzymać lub że dalsze alimentowanie jej powoduje, że ponosi on bardzo dotkliwe skutki finansowe dla niego (jego rodziny). Osiągnięcie pełnoletności ma tylko ten skutek, że od tej pory ojciec może alimenty przekazywać bezpośrednio na konto córki, z pominięciem jej matki jako przedstawicielki lub Pani, jeśli to Pani jest przedstawicielką wnuczki.
Ustanie przedstawicielstwa dziecka z chwilą osiągnięcia pełnoletniości
Przy czym wówczas warto byłoby, aby ojciec spisał z córką w tym zakresie ugodę i ta podałaby mu swój numer konta bankowego oraz o tym fakcie poinformowany zostałby dotychczasowy przedstawiciel dziecka, czyli ta osoba, którą sąd w wyroku upoważnił do odbioru alimentów zasądzonych na Pani wnuczkę. Przedstawicielstwo ustawowe drugiego rodzica (babci), które dawało uprawnienie do odbioru zasądzonych alimentów, ustanie z dniem osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości.
Przy analizie tego problemu widać dobrze, że alimenty są zasądzane na rzecz dziecka, a nie rodzica. Zatem osiągnięcie 18 lat zmienia tylko tyle, że alimenty należy dostarczać już bezpośrednio dziecku, nie wymaga to jednak absolutnie żadnego nowego wniosku czy pozwu do sądu ze strony uprawnionej wnuczki. Sąd Najwyższy wskazał, że: „w przypadku uzyskania przez uprawnionego pełnoletności z zachowaniem prawa do dalszej alimentacji wypłata świadczenia może nastąpić wyłącznie do jego rąk. Zdarzenie to nie wymaga stwierdzenia orzeczeniem sądu opiekuńczego i dlatego do wykazania legitymacji do osobistego odbioru świadczeń wystarczą odpowiednie dokumenty stanu cywilnego” (uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 16 kwietnia 1977 r., sygn. akt III CZP 14/77, OSNCP 1977/7, poz. 106)”.
Alimenty egzekwowane przez komornika – informacja o przekazywaniu środków bezpośrednio dziecku
Ze swojej praktyki wskazuję jednak, że czasem są problemy, gdy alimenty są egzekwowane przez komornika lub pracodawcę. Wówczas, aby uniknąć jakichkolwiek nieporozumień, zalecam powiadomić komornika (pracodawcę), że od dnia XX.XX alimenty będą wypłacane bezpośrednio uprawnionej (wnuczce), która osiągnęła 18 rok życia. Wystarczy złożyć podmiotowi egzekwującemu alimenty oświadczenie pisemne w tym zakresie (czyli wnuczka musiałaby to zrobić). Jeśli jednak ojciec sam płaci alimenty, nie ściąga go komornik (pracodawca), to nie ma takiej potrzeby.
Przykłady
Studia i utrzymanie
Kasia skończyła 18 lat i rozpoczęła studia w innym mieście. Ojciec, który dotychczas płacił alimenty na jej rzecz, zastanawia się, czy nadal ma taki obowiązek. Kasia mieszka w wynajętym mieszkaniu, a studia są kosztowne. W tym przypadku, mimo pełnoletności Kasi, obowiązek alimentacyjny ojca nadal istnieje. Kasia, ucząc się i nie mając możliwości samodzielnego utrzymania się, wciąż jest uprawniona do otrzymywania alimentów. Ojciec powinien przekazywać alimenty bezpośrednio na konto Kasi, a nie za pośrednictwem jej matki.
Praca dorywcza i nauka
Tomek po ukończeniu 18 lat kontynuuje naukę w technikum, jednocześnie podejmując pracę dorywczą w weekendy. Zarabia jednak niewiele i nie jest w stanie pokryć wszystkich swoich potrzeb. Jego ojciec uważa, że skoro syn pracuje, to obowiązek alimentacyjny wygasł. To błędne przekonanie. Fakt, że Tomek dorabia, nie oznacza automatycznie, że jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Jeśli jego zarobki nie pokrywają w pełni jego kosztów utrzymania i nauki, ojciec nadal jest zobowiązany do płacenia alimentów.
Samodzielność finansowa
Ania po maturze podjęła dobrze płatną pracę i jest w stanie w pełni się utrzymać. Mieszka sama, opłaca mieszkanie, rachunki i inne wydatki. Jej ojciec, który dotychczas płacił alimenty, może w takiej sytuacji wystąpić do sądu z wnioskiem o uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Skoro Ania jest w pełni samodzielna finansowo, dalsze alimentowanie jej nie jest uzasadnione. Warto jednak pamiętać, że to sąd decyduje ostatecznie o uchyleniu alimentów, po rozpatrzeniu wszystkich okoliczności sprawy.
Podsumowanie
Osiągnięcie przez dziecko pełnoletności nie oznacza automatycznego ustania obowiązku alimentacyjnego rodziców. Kluczowym czynnikiem jest zdolność dziecka do samodzielnego utrzymania się. Dopóki dziecko kontynuuje naukę, studia, czy też z innych uzasadnionych przyczyn nie jest w stanie pokryć w pełni swoich potrzeb, rodzice są zobowiązani do alimentów. Zmienia się jedynie forma przekazywania świadczeń – od momentu uzyskania pełnoletności alimenty powinny trafiać bezpośrednio do rąk dziecka. Rodzic może wystąpić do sądu o uchylenie obowiązku alimentacyjnego dopiero wtedy, gdy udowodni, że dziecko jest w pełni samodzielne finansowo lub gdy dalsze alimentowanie wiąże się dla niego z nadmiernym uszczerbkiem finansowym. Warto pamiętać, że każda sytuacja jest rozpatrywana indywidualnie, a ostateczną decyzję podejmuje sąd.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz porady prawnej w zakresie alimentów, zwłaszcza po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności? Zastanawiasz się, jakie prawa i obowiązki ciążą na Tobie lub Twoim dziecku? Oferujemy profesjonalne porady prawne online, dostosowane do Twojej indywidualnej sytuacji. Skontaktuj się z nami, a uzyskasz rzetelną i kompleksową informację prawną bez wychodzenia z domu. Pomożemy Ci zrozumieć zawiłości prawa rodzinnego i podjąć właściwe decyzje. Zapewniamy dyskrecję i indywidualne podejście do każdej sprawy.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 16 kwietnia 1977 r., sygn. akt III CZP 14/77
Porady Prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu