Niepracująca matka chce podnieść alimenty na dzieci - co sąd bierze pod uwagę?

Usprawiedliwione potrzeby małoletnich dzieci

Podstawa prawna: przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.).

Punktem wyjścia w tego rodzaju sprawie jest nie tylko możliwość zarobkowa i majątkowa każdego z rodziców, ale także usprawiedliwione potrzeby małoletnich dzieci. Uwagę zwraca w szczególności fakt, iż alimenty zostały ustalone przed 6 laty, a zatem choćby upływ czasu nakazuje uznać, że potrzeby każdego z dzieci się zwiększyły. Jeśli dobrze rozumiem, pomimo zasadzonych alimentów w kwocie po 600 zł miesięcznie, partner płaci łącznie nie mniej aniżeli 1800 zł plus jakieś dodatkowe kwestie. Jeżeli tak jest, czyli o ile partner sam podniósł alimenty na każde z dzieci, uznać należy, że podwyżka będzie nie tyle niemożliwa, co znacznie utrudniona. Na wysokość alimentów wpływ ma także forma i częstotliwość kontaktu z dziećmi. Jeżeli partner często kontaktuje się z dziećmi, ponosząc z tego tytułu jakieś dodatkowe koszty, to powinno być to wykazane i wykorzystane w rozmowach z matką dzieci.

Możliwości majątkowe i zarobkowe rodzica

W każdej tego rodzaju sprawie sąd będzie dokonywał porównania możliwości majątkowych i zarobkowych rodzica i usprawiedliwionych kosztów utrzymania na dzień ustalania obowiązku alimentacyjnego. Na pewno brak wykorzystywania swoich możliwości majątkowych i zarobkowych przez matkę dzieci będzie argumentem częściowo skutecznym, albowiem nie może być tak, że cały obowiązek finansowy będzie spoczywał na ojcu. Jednakże trzeba mieć na uwadze także to, że wiele zależy od wieku dzieci. Im starsze i samodzielniejsze dzieci, tym mniejsza dysproporcja alimentów między rodzicami.

Jak wskazuje Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 maja 1975 r., sygn. akt III CRN 48/75: „zasadne i zgodne z treścią art. 135 K.r.o. – jest oparcie się na możliwościach zarobkowych pozwanego, a nie tylko na jego aktualnych zarobkach. Zakres obowiązku alimentacyjnego może i powinien być większy od wynikającego z faktycznych zarobków i dochodów zobowiązanego, jeśli przy pełnym i właściwym wykorzystaniu jego sił i umiejętności zarobki i dochody byłyby większe, a istniejące warunki społeczno-gospodarcze i ważne przyczyny takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie (por. orzeczenie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 9 stycznia 1959 r. III CR 212/58 OSPiKA 1960/2 poz. 41).”

Ponowne ustalenie wysokości alimentów przez sąd

Istotne z punktu widzenia interesu Pani partnera jest orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 1967 r., sygn. akt III CR 422/6, zgodnie z którym przez obowiązek alimentacyjny dostarczania środków utrzymania przewidziany w art. 128 i 133 § 2 K.r.o., rozumieć należy obowiązek zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej potrzebującej alimentacji; obowiązek ten może polegać również na dostarczeniu osobie znajdującej się w niedostatku mieszkania, opieki lekarskiej i domowej. Nadto w wyroku z dnia 21 maja 1975 r., sygn. akt III CRN 72/75, usprawiedliwione potrzeby dziecka winny być ocenione nie tylko na podstawie wieku, lecz również miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, możliwości zarobkowych osób zobowiązanych do jego utrzymania oraz całego szeregu okoliczności każdego konkretnego wypadku. W szczególności pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można odrywać od pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia te w praktyce pozostają we wzajemnej zależności i obie przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustalaniu przez sąd wysokości alimentów.

Reasumując, na pewno podwyższenie alimentów choćby z uwagi na upływ czasu nie jest abstrakcyjne, ale nie można wykluczyć, że będzie ono symboliczne. Wiele jednak zależy od wymienionych wyżej okoliczności.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 1975 r., sygn. akt III CRN 48/75
3. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 1967 r., sygn. akt III CR 422/6
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 1975 r., sygn. akt III CRN 72/75