Łożenie na dorosłego syna po rozwodzie rodziców

Zdolność dorosłego syna do czynności prawnych

W pierwszej kolejności wskazuję, iż jeżeli syn jest dorosły, to sam powinien wystąpić o uregulowanie obowiązku alimentacyjnego – ojciec dziecka nie może tego dochodzić, bowiem syn posiada już pełną zdolność do czynności prawnych. Idąc dalej podnoszę, niestety nie ma w ustawie określonych sztywnych reguł, do kiedy należy się dziecku obowiązek alimentacyjny – każdorazowo sprawa ta jest indywidualna. Jeżeli syn nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie i np. dalej pobiera naukę oraz nie pracuje, to roszczenie alimentacyjne jest zasadne. Jeżeli jednak syn ani nie uczy się, ani nie chce pójść do pracy – to obowiązek alimentacyjny nie jest zasadny – syn powinien bowiem pójść do pracy.

Obowiązki alimentacyjne rodziców

Zgodnie z treścią art. 135 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego”.

Zgodnie natomiast z treścią art. 133 § 1 „rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania”.

Samodzielne utrzymywanie się

Artykuł 133 § 1 przewiduje szczególną przesłankę alimentacji dzieci przez rodziców. Jest nią niemożność samodzielnego utrzymania się przez dziecko. Jednak rodzice nie są zobowiązani świadczyć alimentów, jeżeli dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania (zob. art. 103).

Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem i nie ustaje w związku z osiągnięciem przez dziecko określonego wieku lub stopnia wykształcenia. Zasadniczą okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Rodzice mogą być zobowiązani świadczyć alimenty dziecku pełnoletniemu w szczególności, jeżeli kształci się, jest dotknięte niepełnosprawnością lub chorobą. W orzecznictwie wskazuje się, że orzekając o tym obowiązku należy brać pod uwagę, czy osobiste zdolności i cechy charakteru dziecka pełnoletniego pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie przez nie kształcenia.

W nauce prawa podnosi się, że wprowadzenie komentowanej regulacji „stanowi podsumowanie orzecznictwa Sądu Najwyższego, który pod rządami poprzednio obowiązujących przepisów dopuszczał możliwość uchylenia się przez rodziców od obowiązku alimentacyjnego względem pełnoletniego dziecka jeżeli"nie dokłada ono starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się”. Sytuacja taka ma miejsce, na przykład gdy pełnoletnie dziecko, już przygotowane do pracy, zaniedbuje studia, z własnej winy nie zdając egzaminów (…)” (tak J. Zatorska, Komentarz do zmiany art. 133, Nb 3). Wskazuje się, że w danych okolicznościach takim zachowaniem może być m.in. „nieuczestniczenie w zajęciach studenckich i brak pozytywnych wyników egzaminów i zaliczeń, powtarzanie roku, niepodjęcie studiów pomimo uzyskania środków finansowych na zapłatę czesnego albo czynszu na najem mieszkania, podejmowanie studiów na kolejnym kierunku itd.” (tak J. Haberko, Charakter prawny relacji, s. 54).

Z uwagi na to, jeżeli syn nie uczy się i ma możliwość podjęcia pracy, jednak jej nie szuka, a więc jak wskazał SN powyżej – zaniedbuje ten obowiązek, obowiązek alimentacyjny nie jest zasadny – w przypadku jednak sporu będzie to oczywiście oceniał sąd – z takim roszczeniem powinien jednak wystąpić sam syn, a nie jego ojciec.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59