Jak zmusić dzieci do opieki nad matką?

Alimenty od dzieci na rzecz babci

W pierwszej kolejności należałoby się zastanowić, co takiego się stało, że rodzeństwo Pani ojca wymaga od Pani opieki i utrzymania babci. Czy otrzymała Pani od babci jaką darowiznę obciążoną służebnością. O ile taka sytuacja nie ma miejsce, wówczas wskazać należy, iż babcia ma prawo osobiście lub przez pełnomocnika (którym może być także Pani) domagać się od swoich dzieci alimentów na siebie.

Mianowicie zgodnie z art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.

Uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. Innymi słowy dzieci Pani babci są zobowiązane do świadczenia alimentacyjnego wówczas, jeżeli ich matka znajduje się w niedostatku. Z tego, co Pani pisze, babcia może znajdować się w niedostatku, bowiem nie jest w stanie sama swoimi dochodami zapewnić sobie opieki.

Obowiązek alimentacyjny

Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym. Każde zatem dzieci będzie zobowiązane w innej części, chyba że możliwości zarobkowe i majątkowe są takie same u wszystkich. W toku postępowania o alimenty sąd w pierwszej kolejności ustali, jakie są usprawiedliwione potrzeby Pani babci, a następnie ustali możliwości zarobkowe jej żyjących dzieci. Zgodnie z tymi ustaleniami sąd zasądzi odpowiednie alimenty jedynie od osoby, wobec której mama wystąpi do alimenty. Sąd weźmie też pod uwagę, jakie babcia ma potrzeby i czy są one zaspokajane. Niedostatek będzie bowiem w takiej sytuacji postrzegany jako możliwość zaspokojenia podstawowych potrzeb matki.

Niedostatek babci

Rodzice mogą domagać się alimentów od pełnoletnich dzieci. Powstanie obowiązku alimentacyjnego względem rodziców jest uzależnione od zaistnienia określonych przesłanek. Po stronie rodziców przesłanką jest ich stan niedostatku. Natomiast dzieci muszą mieć możliwości zarobkowo-finansowe, aby spełnić nałożony na nich obowiązek. Niezbędnym w takim przypadku będzie zatem wykazanie owego niedostatku i możliwości zarobkowych córki. W orzecznictwie przyjmuje się, iż niedostatek ma miejsce wtedy, gdy „uprawniony nie może w pełni własnymi siłami i z własnych środków, zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb” (por. teza III uchwały SN z dnia 16 grudnia 1987 r. w sprawach alimentacyjnych). Według J. Gwiazdomorskiego (System…, s. 1015) „w niedostatku znajduje się osoba, która nie jest w stanie uzyskiwać środków swego utrzymania, tzn. środków zaspokajania swoich potrzeb samodzielnie czy własnymi siłami”.

W literaturze prezentowany jest słuszny pogląd, w myśl którego wysokość obciążenia alimentacyjnego powinna być określona na takim poziomie, aby nie prowadziła do niedostatku samego obciążonego (tak J. Pietrzykowski, w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, s. 636 oraz powołani tam autorzy: S. Szer i J. Winiarz).

Pozew o alimenty

Z pozwem o alimenty może wystąpić tylko Pani babcia, chyba że udzieli pełnomocnictwa do reprezentowania. Pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, a w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia. Innymi słowy pełnomocnikiem prócz pełnomocnika profesjonalnego (adwokat lub radca prawny) mogłaby być także Pani jako wnuczka.