Kategorie
Alimenty na dziecko Alimenty na żonę Alimenty na męża Alimenty na rodzica Zaległości alimentacyjne Wysokość alimentów Uchylenie alimentów Alimenty na wnuki InneJak uzasadnić pozew o podwyższenie alimentów na prawie pełnoletnie dziecko?
Autor: Janusz Polanowski • Opublikowane: 2023-01-08 • Aktualizacja: 2025-01-18
Jestem po rozwodzie z winy męża (przemoc), mamy dwóch synów. Starszy ma 22 lata i pracuje. Młodszy za ok. 8 miesięcy skończy 18 lat. Czy jest sens występować o podwyższenie alimentów, jeśli ja zarabiam na rękę ok. 3500 zł, a były mąż ma emeryturę, ale nie znam jej wysokości? Pewnie będzie to ta najniższa, bo całe życie legalnej pracy unikał. Ostatnie podwyższenie alimentów było 4 lata temu. Były mąż oczywiście nie godzi się na żadną podwyżkę. Obecne alimenty na młodszego syna wynoszą 300 zł, on niestety przebywa teraz w ośrodku na leczeniu odwykowym od narkotyków. Terapię kończy za 3 miesiące. Stała miesięczna opłata za ośrodek to 350 zł, którą ja opłacam. Środki higieny, czystości również ja zakupuję. Jak ewentualnie uzasadnić, umotywować pozew o podwyższenie alimentów, jakie sprawy wziąć pod uwagę? Były mąż chce, aby syn zaraz po terapii poszedł do pracy, a ja chciałabym, żeby skończył szkołę. Wszystko jednak zależy, jak się będzie zachowywał po odwyku. Gdyby syn podjął naukę w szkole dla dorosłych, czy nadal będą mu przysługiwać alimenty?
Uprawnienia alimentacyjnego niepełnoletniego i pełnoletniego dziecka
Dzieci, szczególnie niepełnoletnie, mają silne uprawnienia alimentacyjne (od art. 128 do art. 1441 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) wobec swych rodziców.
Wraz z uzyskaniem pełnoletniości człowiek uzyskuje pełną zdolność do czynności prawnych (art. 10 K.c.); wtedy też przestaje (z mocy prawa) podlegać władzy rodzicielskiej (art. 92 i następne K.r.o.) – wniosek z art. 92 K.r.o. w związku z art. 10 K.c. Młodszy z Państwa synów będzie uprawniony samodzielnie decydować co do swej edukacji; bardzo wątpliwe wydaje się przyjęcie go do szkoły w trakcie roku szkolnego, zaś nastolatek stanie się pełnoletni za około 7 miesięcy (to jest przed rozpoczęciem kolejnego roku szkolnego. Państwa starszy syn od kilku lat jest pełnoletni i wolny od podlegania władzy rodzicielskiej; to on jest uprawniony decydować o swych sprawach, np. w zakresie korzystania z edukacji lub z zakresu alimentacji.
Pełnomocnictwo rodzica do prowadzenia spraw pełnoletniego dziecka
Jeżeli w przyszłości któryś z Państwa synów – jako człowiek już pełnoletni – będzie stroną postępowania sądowego przed sądem cywilnym, to będzie uprawniony decydować o udzieleniu pełnomocnictwa (art. 98 i następne K.c.); aktualnie Pani ma status przedstawiciela ustawowego młodszego z synów (dopóki pozostaje on niepełnoletni), co może dotyczyć reprezentacji np. w sprawie z zakresu alimentacji. Warto mieć na uwadze to, że w sprawie cywilnej pełnomocnictwa wolno udzielić między innymi komuś ze swego bliskiego grona rodzinnego (np. dziecku lub rodzicowi) – art. 87 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.).
Kryteria wysokości alimentów
Kryteria wysokości alimentów ustawodawca wskazał w art. 135 K.r.o. Głównymi wyznacznikami wysokości alimentów są: uzasadnione potrzeby uprawnionego (a więc nie chodzi o każdą potrzebę, zwłaszcza fanaberię) oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego. Sporo jest (na ogół mało realistycznych) wyłączeń rodzajów świadczeń, których nie bierze się pod uwagę; najwyraźniej przepisy takie (zwłaszcza w ich nowszej wersji) formułował ktoś bardzo nieprzyjazny dłużnikom alimentacyjnym, ponieważ w praktyce kupowania towarów i usług kluczowe jest to, ile ma się pieniędzy, a nie z jakiego tytułu. Wolno składać wnioski o sprawdzenie przez sąd wysokości dochodów strony przeciwnej (np. przez analizę rocznych zeznań podatkowych). Wypadałoby również wspomnieć o świadczeniu wychowawczym „500 plus”.
Zwiększenie wydatków może być uzasadnieniem (częścią uzasadnienia) żądania podwyższenia alimentów. Postarajmy się przewidzieć potencjalną argumentację w odpowiedzi na pozew, której można się spodziewać. Proszę zauważyć to, że stały pobyt Państwa syna poza domem skutkuje zmniejszeniem kosztów funkcjonowania gospodarstwa domowego – zapewne niższe stały się wydatki na: jedzenie, wodę, nośniki energii, być może usługi telekomunikacyjne; ponadto także Pani jest zobowiązana (chociaż bez sformalizowania) do alimentacji na rzecz syna (w takiej sytuacji stosunkowo niewielkie „dołożenie do alimentów” chyba jest Pani w stanie ponieść, zwłaszcza w sytuacji prawdopodobnie (co należałoby sprawdzić) znacznej dysproporcji między dochodami Pani oraz byłego męża.
Zwolnienie rodzica z wykonywania obowiązku alimentacyjnego
Odnośnie do obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec swych dzieci duże znaczenie mają również: art. 133 K.r.o. oraz art. 1441 K.r.o. W art. 133 K.r.o. ustawodawca wyróżnił uprawnienia alimentacyjne dziecka wobec swego rodzica. Bardzo trudno formalnie (na drodze sądowej) zwolnić się z obowiązku alimentacyjnego wobec własnego dziecka; uzasadniać to może np.: uzyskiwanie przez dziecko wystarczających do zaspokojenia jego potrzeb dochodów lub faktyczne odmawianie usamodzielnienia się, np. przez: nadmierne przedłużanie okresu pobierania nauki lub porzucanie pracy zarobkowej (zwłaszcza dającej odpowiedni dochód) i „wracanie do szkoły” (potocznie rzecz ujmując). Naganne, a szczególnie bardzo naganne, zachowanie dziecka wobec swego rodzica może być podstawą żądania zwolnienia z wykonywania obowiązku alimentacyjnego przez rodzica wobec swego dziecka (już pełnoletniego, co bardzo ważne) – proponuję uważną lekturę art. 1441 K.r.o.
Proszę zwrócić uwagę na realia gospodarcze i społeczne: Tak zwane unikanie podjęcia legalnej pracy może być skutkiem podłych praktyk ze strony tak zwanych pracodawców – w tym faktycznego traktowania ludzi „jak śmieci” (o czym świadczy plaga „umów śmieciowych”). Faktycznie, część osób angażowanych do pracy na rzecz innych chętnie godzi się (a niekiedy nawet o to zabiega) o możliwość otrzymywania wynagrodzenia „pod stołem”. Niektórzy z nich w ten sposób starają się „przynosić więcej pieniędzy do domu”, inni starają się w ten sposób „przechytrzyć komornika” (w tym egzekwującego alimenty).
Uzasadnieniem powództwa o podwyższenie wysokości alimentów
Skoro Pani były mąż jest doświadczony w sprawach sądowych (przynajmniej z zakresu alimentacji), to może podjąć rzeczywistą obronę; w tym przejawiać w postępowaniu odpowiednią aktywność (bardzo ważną, szczególnie z uwagi na art. 230 K.p.c.). Wynik postępowania cywilnego (nie tylko z zakresu obowiązku alimentacyjnego) może zależeć od różnych czynników; w tym od wywiązania się z prawnego obowiązku wykazania faktów (okoliczności), z których wywodzi się skutki prawne (art. 6 K.c., art. 232 K.p.c.). Proponuję więc zastanowienie się nad dobrym uzasadnieniem powództwa o podwyższenie wysokości alimentów oraz nad wykazaniem zasadności żądań pozwu. Żądanie zmiany wysokości alimentów (w tym ich podwyższenia) powinno wiązać się z wykazaniem, że zaszły istotne okoliczności, które zmianę takową uzasadniają (art. 138 K.r.o.).
Na koniec proszę mieć również na uwadze, że żądanie podwyższenia alimentów od ojca na rzecz młodszego z synów może wiązać się np. z wytoczeniem przez ojca przeciwko starszemu powództwa o zwolnieniu z obowiązku alimentacyjnego albo o znaczne obniżenie alimentów.
Przykłady
Wzrost kosztów utrzymania i leczenia
Pan Kowalski płacił alimenty na syna w wysokości 500 zł miesięcznie. Od czasu ustalenia tej kwoty minęło 5 lat. Syn rozpoczął studia w innym mieście, co wiąże się z kosztami wynajmu mieszkania, dojazdów, wyżywienia i podręczników. Dodatkowo, u syna zdiagnozowano przewlekłą chorobę, wymagającą regularnego leczenia i zakupu leków. Łączne miesięczne wydatki syna wzrosły znacząco, przekraczając kwotę, którą jest w stanie pokryć z dotychczasowych alimentów i ewentualnych dochodów z pracy dorywczej. W tej sytuacji, uzasadnione jest wystąpienie o podwyższenie alimentów, argumentując to wzrostem kosztów utrzymania, edukacji i leczenia.
Znacząca zmiana sytuacji materialnej zobowiązanego
Pani Nowak otrzymywała alimenty na córkę w wysokości 800 zł. Ojciec dziecka, od momentu ustalenia alimentów, awansował w pracy i znacząco wzrosły jego zarobki. Jednocześnie, potrzeby córki również wzrosły – rozpoczęła naukę w liceum plastycznym, co wiąże się z koniecznością zakupu drogich materiałów i opłacania dodatkowych zajęć. W tej sytuacji, można wystąpić o podwyższenie alimentów, powołując się na znaczną poprawę sytuacji materialnej ojca dziecka, co pozwala mu na partycypowanie w większym stopniu w kosztach utrzymania i rozwoju córki. Należy pamiętać, że sąd bierze pod uwagę nie tylko zarobki, ale i możliwości zarobkowe zobowiązanego.
Konieczność kontynuacji nauki a brak możliwości samodzielnego utrzymania się
Pan Wiśniewski płacił alimenty na syna, który po maturze rozpoczął studia. Syn podjął pracę dorywczą, jednak zarobki te nie wystarczają na pokrycie wszystkich kosztów związanych ze studiami i utrzymaniem. Syn mieszka w akademiku, ponosi koszty dojazdów, wyżywienia i zakupu podręczników. Kontynuacja nauki jest dla niego kluczowa w perspektywie przyszłego rozwoju zawodowego. W takiej sytuacji, można wystąpić o podwyższenie alimentów, argumentując to koniecznością kontynuowania nauki przez syna i brakiem możliwości samodzielnego utrzymania się w trakcie studiów. Sąd bierze pod uwagę starania dziecka w kierunku usamodzielnienia się, ale również realne możliwości podjęcia pracy, która pozwoliłaby na pełne pokrycie kosztów utrzymania.
Podsumowanie
Kwestie związane z alimentami, zwłaszcza na dzieci pełnoletnie, są złożone i wymagają indywidualnego podejścia. Kluczowe jest zrozumienie, że obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci nie ustaje automatycznie z chwilą osiągnięcia przez nie pełnoletności. Utrzymuje się, dopóki dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, co obejmuje również sytuacje związane z kontynuacją nauki, leczeniem czy innymi uzasadnionymi potrzebami.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz porady prawnej w sprawach rodzinnych, a w szczególności dotyczących alimentów? Zmagasz się z problemem podwyższenia alimentów na dziecko, które wkracza w dorosłość lub znalazło się w trudnej sytuacji życiowej? Oferujemy profesjonalne porady prawne online, dostosowane do Twoich indywidualnych potrzeb. Dzięki wygodnej formie konsultacji online, możesz uzyskać fachową pomoc prawną bez wychodzenia z domu, oszczędzając czas i pieniądze. Skontaktuj się z nami już dziś, aby uzyskać profesjonalne wsparcie prawne w zakresie spraw alimentacyjnych. Zapewniamy poufność i indywidualne podejście do każdej sprawy.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Porady Prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu