Kategorie
Alimenty na dziecko Alimenty na żonę Alimenty na męża Alimenty na rodzica Zaległości alimentacyjne Wysokość alimentów Uchylenie alimentów Alimenty na wnuki InneAutor: Izabela Nowacka-Marzeion • Opublikowane: 2022-05-05 • Aktualizacja: 2025-01-17
Matka dziecka kilka miesięcy temu wyjechała bez mojej zgody z dzieckiem za granicę. Złożyłem wniosek o powrót dziecka, wygrałem sprawę. Teraz była partnerka chce ugody ze mną i także dogadania się co do alimentów. Chciałaby zostać za granicą. Czy zmniejszyć alimenty można u notariusza, bez sprawy w sądzie?
Mimo iż żaden przepis tego wprost nie wyjaśnia, większość prawników, sądów opowiada się za tym, że wyrok sądowy w zakresie alimentów może być zmieniony umową alimentacyjną zawartą między stronami.
W postanowieniu z dnia 26 stycznia 2012 r., sygn. akt III CZP 82/2011, odmówił wyjaśnienia wątpliwości, czy możliwa jest zmiana wysokości renty alimentacyjnej wynikającej z orzeczenia sądowego w drodze umowy zawartej między zobowiązanym a uprawnionym. W doktrynie przyjmuje się, że zmiana orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego, o której mowa w art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego może nastąpić zarówno w orzeczeniu, jak i w umowie, bez względu na to, w jaki sposób (umową czy wyrokiem) nastąpiło stwierdzenie tego obowiązku (tak: J. Jagieła, Istota powództwa…, s. 75).
Poza sporem pozostaje dopuszczalność i prawna skuteczność określania wysokości alimentów umową zawieraną pomiędzy zobowiązanym do ich uiszczania rodzicem a uprawnionym dzieckiem, które może być także w tym zakresie reprezentowane przez drugiego rodzica. Chodzi bowiem przy zawarciu takiej umowy o dochodzenie należnych dziecku środków utrzymania, stosownie do art. 98 § 2 pkt 2. Na dopuszczalność umownego określenia wysokości alimentów pośrednio, lecz wystarczająco jednoznacznie wskazuje art. 138, w którym wprost wskazano na „umowę dotyczącą obowiązku alimentacyjnego”, mimo że obowiązek alimentacji małoletnich dzieci przez rodziców wynika z art. 128, jak też pomimo tego, że przesłanki określenia ich wysokości zostały określone ustawowo. Samodzielnie stanowią się podstawę do ich ustalenia albo w orzeczeniu sądowym, albo w umowie.
Tak jak wyrok zasądzający alimenty ma charakter deklaratoryjny, tak też umowie alimentacyjnej należy przypisać taki sam charakter prawny, czyli deklaratoryjny. Zawarcie takiej umowy nie kreuje więc takiego obowiązku po stronie obowiązanego rodzica, który w treści takiej umowy tylko potwierdza wysokość alimentów dających się ustalić bez zawarcia takiej umowy, czyli wyłącznie poprzez skonfrontowanie usprawiedliwionych potrzeb dziecka uprawnionego do równej stopy życiowej z obojgiem rodziców z możliwościami zarobkowymi i majątkowymi każdego z nich. Deklaratoryjny w istocie charakter umowy o alimenty uzasadnia wręcz przyjęcie, często jednak w takich sprawach pomijane, że alimentacyjny charakter taka umowa zachowuje tylko w zakresie, w jakim rzeczywiście w jej treści chodzi o określenie kwoty alimentów na rzecz dziecka, czyli wyłącznie do poziomu pokrywającego się z ich wysokością ustalaną zgodnie z art. 135.
Prawnie jest to dopuszczalne. Nie jest zakazane. Aczkolwiek ja byłabym zwolenniczką uzyskania wyroku sądowego zmieniającego poprzedni wyrok. Mimo iż prawo dopuszcza zmianę w formie aktu notarialnego.
Należy jednak pamiętać, że matka nie może zrzec się alimentów na dziecko, a Pana „propozycja” – zgodzę się na wyjazd jak obniżysz alimenty – może być podstawą do stwierdzenia nieważności aktu notarialnego obniżającego alimenty.
Nadto – jeśli dziecko zamieszka na stałe za granicą – właściwe będzie tamtejsze prawo, i matka spokojnie będzie mogła uzyskać alimenty tam. A Pan będzie zobowiązany do płacenia na dziecko według tego prawa. Proszę o tym pamiętać, podejmując decyzję.
Zmiana sytuacji materialnej ojca.
Pan Jan płacił alimenty na syna w wysokości 1500 zł miesięcznie, ustalone wyrokiem sądu 3 lata temu. Od tego czasu stracił pracę w korporacji i założył własną, niewielką firmę, której dochody są znacznie niższe i nieregularne. W związku z tym, Pan Jan porozumiał się z matką dziecka i wspólnie udali się do notariusza, gdzie sporządzili umowę obniżającą alimenty do 1000 zł miesięcznie, uwzględniając jego aktualną sytuację finansową. Umowa ta, mająca formę aktu notarialnego, stanowiła podstawę do zmiany dotychczasowego stanu prawnego bez konieczności ponownego angażowania sądu.
Znaczący wzrost potrzeb dziecka.
Pani Anna otrzymywała alimenty na córkę w wysokości 800 zł. Od pewnego czasu u dziecka zdiagnozowano przewlekłą chorobę, wymagającą kosztownego leczenia, rehabilitacji i specjalnej diety. Koszty te znacznie przekraczały dotychczasowe potrzeby dziecka. Pani Anna porozumiała się z ojcem dziecka i wspólnie zawarli ugodę przed mediatorem, w której ustalili podwyższenie alimentów do 1500 zł, uwzględniając nowe okoliczności. Ugoda ta została następnie zatwierdzona przez sąd, co nadało jej moc prawną równoważną wyrokowi sądowemu.
Wyjazd matki z dzieckiem za granicę i porozumienie co do alimentów.
Pani Kasia, po rozwodzie, wyjechała z synem do innego kraju, co wiązało się ze zmianą kosztów utrzymania dziecka. Ojciec dziecka, Pan Piotr, początkowo obawiał się, że będzie musiał płacić alimenty w wysokości ustalonej w Polsce, co mogłoby być dla niego zbyt dużym obciążeniem. Po rozmowach z byłą żoną, doszli do porozumienia i zawarli umowę u notariusza, w której ustalili nową wysokość alimentów, uwzględniającą realia życia w nowym kraju. Umowa ta uwzględniała również kwestie kontaktów ojca z dzieckiem oraz podział kosztów podróży. Dzięki temu uniknęli długotrwałego i kosztownego postępowania sądowego za granicą.
Kwestie alimentów, choć regulowane prawnie, dają stronom pewną elastyczność w zakresie ich ustalania i modyfikacji. Zmiana wysokości alimentów jest możliwa zarówno na drodze porozumienia stron, udokumentowanego umową (np. w formie aktu notarialnego) lub ugodą zatwierdzoną przez sąd, jak i w drodze orzeczenia sądowego. Wybór konkretnej ścieżki zależy od okoliczności danej sprawy i stopnia porozumienia między rodzicami. Należy jednak pamiętać, że nadrzędnym celem jest zawsze dobro dziecka, a wszelkie ustalenia powinny uwzględniać jego usprawiedliwione potrzeby. Umowa alimentacyjna, choć prawnie dopuszczalna, ma charakter deklaratoryjny, potwierdzając jedynie wysokość alimentów, która wynika z porównania potrzeb dziecka i możliwości zarobkowych rodziców. Warto również mieć na uwadze, że zmiana miejsca zamieszkania dziecka, zwłaszcza za granicę, może mieć wpływ na właściwe prawo i wysokość świadczeń alimentacyjnych. Dlatego w takich sytuacjach szczególnie istotne jest dokładne rozważenie wszystkich aspektów i w razie potrzeby skorzystanie z porady prawnej.
Potrzebujesz porady prawnej w sprawach rodzinnych, a w szczególności dotyczących alimentów? Oferujemy profesjonalne konsultacje prawne online, dostosowane do Twoich indywidualnych potrzeb. Nasi doświadczeni prawnicy specjalizujący się w prawie rodzinnym pomogą Ci zrozumieć zawiłości prawne, doradzą w kwestiach związanych z ustalaniem, zmianą wysokości alimentów, egzekucją świadczeń alimentacyjnych, a także w sprawach dotyczących kontaktów z dzieckiem i władzy rodzicielskiej.
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Porady Prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu