Kategorie
Alimenty na dziecko Alimenty na żonę Alimenty na męża Alimenty na rodzica Zaległości alimentacyjne Wysokość alimentów Uchylenie alimentów Alimenty na wnuki InneAutor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk • Opublikowane: 2025-03-29
Jestem w związku małżeńskim. Mamy podpisana rozdzielność majątkową. Nie prowadzimy wspólnego gospodarstwa domowego, gdyż mąż mieszka za granicą i tam wynajmuje na podstawie umowy najmu mieszkanie, ja mieszkam z naszą wspólna córką w Polsce w domu. Maż odwiedza nas raz na jakiś czas, średnio raz w miesiącu na kilka dni. Mąż ma córkę z poprzedniego związku, spodziewamy się wkrótce pozwu o zwiększenie alimentów. Czy w takiej sytuacji moje zarobki będą brane pod uwagę, czy będę musiała je w sądzie ujawnić? Jak tego uniknąć?
Zgodnie z art. 133 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy „rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania”. Nałożony na rodziców obowiązek alimentacyjny w stosunku do własnego dziecka podlega regulacji specjalnej i uprzywilejowanej. Ta forma uprzywilejowania wyraża się między innymi w tym, że obowiązek rodziców dostarczania środków utrzymania i wychowania trwa dopóty, dopóki dziecko nie zdobędzie kwalifikacji zawodowych niezależnie od osiągnięcia wieku.
Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem, zarówno co do wieku, jak i stopnia edukacji osiągniętej przez dziecko, a jedynie przesłanką nabycia zdolności do samodzielnego utrzymania się. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury oraz doktryny obowiązek rodziców dostarczania środków utrzymania i wychowania trwa dopóty, dopóki dziecko nie zdobędzie kwalifikacji zawodowych niezależnie od osiągnięcia wieku. Zgodnie z ustaloną liną orzeczniczą rodzice powinni utrzymywać dziecko, dopóki uczy się zgodnie ze swoimi uzdolnieniami. Co do zasady przyjmuje się, że granicą jest ukończenie studiów wyższych ponieważ uprawnienie do otrzymania środków utrzymania od rodziców po osiągnięciu pełnoletniości ma służyć zdobyciu odpowiedniego wykształcenia, a tym samym możliwości samodzielnego finansowego utrzymania się na odpowiednim poziomie. Nie ma jednak na celu umożliwienia pełnej realizacji rozwoju osobowości, a także zdobycia za wszelką cenę wybranego przez dziecko zawodu, w przypadkach, kiedy jego zdobycie jest nadmiernie rozciągnięte w czasie, względnie nie ma możliwości przewidzenia kiedy nastąpi koniec szkolenia (vide: wyrok SN z 12.02.1998 r., sygn. akt I CKN 499/97).
Zgodnie z art. 133 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy „rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania”. Nałożony na rodziców obowiązek alimentacyjny w stosunku do własnego dziecka podlega regulacji specjalnej i uprzywilejowanej. Ta forma uprzywilejowania wyraża się między innymi w tym, że obowiązek rodziców dostarczania środków utrzymania i wychowania trwa dopóty, dopóki dziecko nie zdobędzie kwalifikacji zawodowych niezależnie od osiągnięcia wieku.
Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem, zarówno co do wieku, jak i stopnia edukacji osiągniętej przez dziecko, a jedynie przesłanką nabycia zdolności do samodzielnego utrzymania się. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury oraz doktryny obowiązek rodziców dostarczania środków utrzymania i wychowania trwa dopóty, dopóki dziecko nie zdobędzie kwalifikacji zawodowych niezależnie od osiągnięcia wieku. Zgodnie z ustaloną liną orzeczniczą rodzice powinni utrzymywać dziecko, dopóki uczy się zgodnie ze swoimi uzdolnieniami. Co do zasady przyjmuje się, że granicą jest ukończenie studiów wyższych ponieważ uprawnienie do otrzymania środków utrzymania od rodziców po osiągnięciu pełnoletniości ma służyć zdobyciu odpowiedniego wykształcenia, a tym samym możliwości samodzielnego finansowego utrzymania się na odpowiednim poziomie. Nie ma jednak na celu umożliwienia pełnej realizacji rozwoju osobowości, a także zdobycia za wszelką cenę wybranego przez dziecko zawodu, w przypadkach, kiedy jego zdobycie jest nadmiernie rozciągnięte w czasie, względnie nie ma możliwości przewidzenia kiedy nastąpi koniec szkolenia (vide: wyrok SN z 12.02.1998 r., sygn. akt I CKN 499/97).
Odnosząc się do kwestii zwiększenia alimentów, to wskazać należy, że zgodnie z art. 138, stanowiącym, że przesłanką żądania zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego jest wystąpienie „zmiany stosunków”. Aby ocenić, czy ta zmiana nastąpiła, sąd dokonuje porównania stosunków istniejących w chwili orzekania ze stosunkami istniejącymi uprzednio, a stanowiącymi podstawę ustalenia zakresu świadczeń alimentacyjnych w poprzednim orzeczeniu lub też zawartej ugodzie. Wskazać należy, że zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie „zmiana stosunków”, o której mowa w art. 138, wynika albo ze zwiększenia się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, albo ze zmniejszenia się możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego. Nie każda zmiana w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego uzasadnia zastosowanie art. 138. Użycie tego przepisu uzasadnia jedynie taka zmiana, która jest istotna. Ponadto zmiana tych stosunków, zgodnie z przyjętym stanowiskiem Sądu Najwyższego w wytycznych Sądu Najwyższego w zakresie orzekania w sprawach o alimenty (uchwała z dnia 16 grudnia 1987 r.), musi mieć charakter trwały.
Proszę jednak pamiętać, że to dochody rodziców dziecka mają znaczenie przy określeniu obowiązku alimentacyjnego. Sąd nie zobowiąże Pani do wskazywania, jakie Pani ma dochody, ponieważ nie jest Pani stroną w sprawie. Natomiast podczas rozprawy Pani małżonek będzie pytany o to, czy razem prowadzicie Państwo gospodarstwo domowe. Wówczas małżonek powinien powiedzieć, że takiego gospodarstwa nie prowadzicie i że macie Państwo orzeczoną rozdzielność majątkową. Nic poza to nie będzie wymagane.
Odnosząc się do kwestii zwiększenia alimentów, to wskazać należy, że zgodnie z art. 138, stanowiącym, że przesłanką żądania zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego jest wystąpienie „zmiany stosunków”. Aby ocenić, czy ta zmiana nastąpiła, sąd dokonuje porównania stosunków istniejących w chwili orzekania ze stosunkami istniejącymi uprzednio, a stanowiącymi podstawę ustalenia zakresu świadczeń alimentacyjnych w poprzednim orzeczeniu lub też zawartej ugodzie. Wskazać należy, że zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie „zmiana stosunków”, o której mowa w art. 138, wynika albo ze zwiększenia się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, albo ze zmniejszenia się możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego. Nie każda zmiana w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego uzasadnia zastosowanie art. 138 . Zastosowanie tego przepisu uzasadnia jedynie taka zmiana, która jest istotna. Ponadto zmiana tych stosunków, zgodnie z przyjętym stanowiskiem Sądu Najwyższego w wytycznych Sądu Najwyższego w zakresie orzekania w sprawach o alimenty (uchwała z dnia 16 grudnia 1987 r.), musi mieć charakter trwały.
Proszę jednak pamiętać, że to dochody rodziców dziecka mają znaczenie przy określeniu obowiązku alimentacyjnego. Sąd nie zobowiąże Pani do wskazywania, jakie Pani ma dochody, ponieważ nie jest Pani stroną w sprawie. Natomiast podczas rozprawy Pani małżonek będzie pytany o to, czy razem prowadzicie Państwo gospodarstwo domowe. Wówczas małżonek powinien powiedzieć, że takiego gospodarstwa nie prowadzicie i że macie Państwo orzeczoną rozdzielność majątkową. Nic poza to nie będzie wymagane.
Student na utrzymaniu rodziców
Jan ukończył liceum i rozpoczął studia dzienne na uniwersytecie. Mimo że ma 21 lat, nadal nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, ponieważ nauka pochłania większość jego czasu. Rodzice zobowiązani są do zapewnienia mu środków utrzymania, dopóki nie ukończy studiów i nie uzyska kwalifikacji zawodowych umożliwiających podjęcie pracy.
Niepełnosprawność dziecka
Anna, 25-letnia kobieta, cierpi na poważne schorzenie uniemożliwiające jej podjęcie pracy i samodzielne utrzymanie się. Mimo osiągnięcia pełnoletniości i zakończenia edukacji, rodzice nadal mają obowiązek alimentacyjny, ponieważ jej stan zdrowia uniemożliwia jej finansową niezależność.
Zmiana sytuacji życiowej rodzica
Tomasz płacił alimenty na swojego 19-letniego syna Pawła, który studiuje i nie ma stałych dochodów. Jednak z powodu utraty pracy i pogorszenia swojej sytuacji finansowej Tomasz wystąpił do sądu o obniżenie wysokości alimentów, argumentując, że jego zarobki znacznie spadły.
Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka trwa do momentu, aż będzie ono w stanie samodzielnie się utrzymać. Dotyczy to zarówno dzieci uczących się, jak i tych, które z powodu choroby lub niepełnosprawności nie mogą podjąć pracy. Wysokość alimentów może ulec zmianie, jeśli nastąpi istotna zmiana sytuacji życiowej rodzica lub dziecka.
Oferujemy profesjonalne porady prawne w zakresie obowiązku alimentacyjnego, w tym ustalania, egzekwowania i zmiany wysokości świadczeń. Pomagamy w sporządzaniu wniosków, reprezentacji przed sądem oraz analizie sytuacji finansowej stron. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Porady Prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu